蘭嶼樹人夏本奇伯愛雅（周宗經）

21. 在雅美人的漁業文化，你沒有登過礁岩尖石，母語叫maciyanga lalaw，抓海鷗之意。你在男人面前說什麼雙重漁夫。你僅爬了幾公尺高的岩石，就發抖一百天，三個靈魂已經從你身上逃跑了。你算是漁夫嗎？海洋之子也不是你。你能說什麼天花亂墜。

22. 別人沒公認妳是雅美之花，母語makomzas a tao，妳不可以在女人面前談妳的裝飾。因為妳的化妝外表，像猴臉鬼樣，沒人欣賞的。

23. 在雅美族社會裡，你還沒有展示過一項成果。如羊、豬、、芋頭、魚乾（白毛）等。

16. 沒接生過的男人，不可以在人面前談吐雙重男人身分，因為你（男人）沒有經歷到夫妻的久死一生的外面。你太太生產時，你只不過在屋外乘涼風，不懂太太的九死一生搏鬥精力。哪！你是偷生了。談什麼男人風味。

17. 你能談吐你自己是標準丈夫嗎？你太太生產後，需要補營養。你也不會釣ivai，又懶惰，只抓自己吃的男人魚。你哪裡是標準先生？都不去關心太太和小孩的健康。你能談是什麼家庭男人。

18. 男人一生到老，住屋是二門房valag。你哪裡有男人風味，和同種男人談人生？你不應該仰頭行走，而是應該低頭走。

No kanang am, kajina rana bo wan no bedbeden na nipangna, am abo pa o karo no among na, o lilikey a among do karay na am, papayoken na do vean a citaen, manireng pa am “tolang o ka trymakarilaw ko pa ya! Ji ko na ni masazi do araraw o ka ney raet no ngilin ko ya kowan na.” ori ka to na nirsirengan so katotao na, am to na lilio o iktan na niyakan no among, to na ngazimana rana o pamaslan na “inaoi no rako a among ori” kowan na, manoyong rana rako a among o nikoman siya, to na nezgekan no among. Mangay na pasivozen do wawa o paningawanno pamasilan na, monay am, o rakowa rarake am, to na vaoza ipamingit. A ma mgay mapopaw o paningawan no pamasilan do apot no wawa, karahan na am, itezgek na no among. Pakarotongan so kanen to da migicigici ori, abo jira o tomaroparo, o rako a rarake am, “abo ka pa ya” kwan na am, na pa talimoka do kacin o among ang, ma-ngay na citaen, beken na among ta abo so kasapan a tokap do cimoio. To meyoyaoya rana ori ya ka ji na vaci-vaciyan so pamasilan na, to miwalam rana ori a mangbongbos. Manireng am, manngo a ji yabo kapasivosivoz na so pamasilan no tokap a! ya among ori, ta ikakowan na sang, ya jingyan so anit a ya manavakez a kowan na.” to na nakem, ala akman sang siyo no pliyan so mataeb a vazay do vahay a ipataz tazmamaw da kwan na? marokaw ori. No citaen na am citaen na o to kap. Manireng na am. “paglohon ko pala o ranom do tokap ang, ala piya ioli ko a ihinoman kwan na.” no kakwa pa am, asiyo o pezapezatan no dede ori do ikalak a pezapezatan oya, ala iya paya do tao nimakasazi so pezapezatan no dede.

Paglohon na o ranom do tokp ori am, to sira makobot o sikarowa ma-bahazangbang a among, ngaran da am mavala, masaray rara o tao a tomeytesrassiya komozong siya do karay na, to rana apno o karay na, monay am, masaray rana o oneoned na moli do vahay da.

No kakowa pa am, amiyan so saka rara-ke, karakorako no maraw am, ji na ngililka o ka zikna na omakakaw, abo o ipiwalam na mamasil, ori an ipangahahap na mamasil do mata no aep.

Kasa raw am, teykaniomagza, palo loho na o nipikakasa na ipangahahap na mangay mangana. Makaranes do keysaakom am, manoma pa vazay na, mangangalaing so ipangna na bedbeden, somivoz aril-aw am, teyka na rana nipakedked ori pa am manoma pa o ka kakaday na so keykey vayan maday a lilikey ya among o nimamong na dang, mapen do kavak no ep rana am, to rana ayo so aktokto, manireng pa do oned na am, ta na ori rana am, to ko rana makdengi a ka pamasil ko jiya, to rana noratod rana ori do kakawan, a omapanala so ka kan da siya no among so papan na.

13. Ori an o pakatengan ta mo jiya do iwawalam no tap do pongso oya ta beken a to pasazida no tao oya o icicirawat ta ano minaranoranom am, akman so sang a omalosdo pilinongan na karatayan a todakcikcin so ahapan siya.

14. Ano thyka na rana ori a paimowain am, topamiwalam dang a mamahamaha, a manmama, to rana ji yavak no aep am, ori o karowan na rana jira, ano mamahad ori o karios da ori am, topamilingalingay do askesked no kavavahay da manita so miraraten anito, abo o mazid na no nakem am, ori o to na rana ngai a mangay do vahay na.

15. O cireng rana do thyngato ori am, tamo rana katenhngan o iwawalam no tao oya do ahapan da siya do mabneken a ipanazigaga da so kariyos da, o patontonen do dang a vataen ko am, manoma pa am, paspangen do mamli so kanen a mavakhs ori an, kapa tonton so meakay do vazay na do kaciyan kano pangahahapan na do karakowan no wawa oya, kapatonton siya do minaamdawan siya do picyakanenan no tao oya, ori an pakapiya an nyo siya sazepezepen so metaw a akman so sang a iwawalam no tao.

Tao rana do karawan (II)

8. Ano makaranes rana ori do vahay no mangdes ori am, somhyked pa so alikhy a kasdep na rana do vahay, no manireng am, kamiyan do da mo kaminan kwan na, no mamizing no tao do sahad no vahay am, makobot a tomita siya, to mangtokto do ned na, sino o ya manci niyaken do madagdag oya a ya ji yangay do pakavosen da oya kwan na, to na vinivina do oned na do ipicicingi na tomita siya do sesdepan, tomangnaknakem o tao ori, manireng am, apiya no yamiyan sikaminan am, apiya ori ciyabo kwan na do oned na, beken do mabneken a mikala so ilhylamnay no nakem a maphysira so oned.

1. O minhysimo do vahay ka yalapo na no mavakes na am, ano ipanci na no mahakay na jiya o ka makongo mo kapiohora a mo ka ji yanganan kwan na am, no tovisan no mavakes na am, ya ko ji nitomilis pa so karakowan no katotao, am ala ko mapianga oya an, kwan no mavakes na. kato na kwanan so sang do araraw, ji yapirwa ka akman na so sang am, to na liklik o ika dwa na vean rana am, manireng do meakay na am, ala yamanoyong oya ta ko ka ji yapirowan pa oya, a yamaraet so kangangay, ta beken na akman sya no kakwa syo o ko panovilan do katotao ko mo kowa.

2. Ano manoyong am, ji mo pala tomicicicyan an kwan no mavakes na, o mavakes rana ori am, omoho rana ori do ikadwa na pa vean, aro o tatasa ka tao omhobo do aesem a apo do khysakan, am aro sira o tomicicipa ji sira oho so kankanen, aro sira o manic niya so waranay yak o makongo oya ala ko rana tomava oya kwan da. O thymasanib da ioho no mamli so kanrn am, aesem do takhy, ala oyasan na no nang o oned da no mamli so knen nang.

3. Ano ji da akzan pa o motde nira ori am, ipiyaes da miyaven do vahay, no manireng sira am, manhngo ka oya taosya pa ta ta pa malavayo an kwan da am, no piyangayan da no nakem rana am, ori o ipakaro da sirya so motde do velek no mavakes ori, am no abo o akman sang am, ji yabo o pakaro da siya.